10 i 11 maja na Zamku w Uniejowie odbyła się międzynarodowa konferencja na temat dziedzictwa kulturowego. Zgromadziła samorządowców, depozytariuszy tradycji oraz ekspertów z Polski, Niderlandów, Niemiec, Finlandii, Włoch i Słowacji. Zdaniem uczestników było to niezwykłe wydarzenie poruszające bardzo ważną dla samorządowców tematykę zarządzania, ochrony i promocji dziedzictwa kulturowego.
Dwudniową konferencję zorganizował Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego oraz Gmina Uniejów. Patronatu honorowego udzielili: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Wojewoda Łódzki, Marszałek Województwa Łódzkiego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Polski Komitet ds. UNESCO.
Różnorodny krajobraz kulturowy
Tematyka konferencji obejmowała materialne jak i niematerialne dziedzictwo kulturowe. Współczesny trend preferuje używanie wspólnego pojęcia „krajobraz kulturowy”, obejmujący zabytki oraz ludzi kultywujących różne tradycje. Tworzą oni wspólną tożsamość kulturową na swoim terenie. Ta stosunkowo nowa koncepcja pomału dociera do gospodarzy gmin, powiatów i regionów, które wcześniej większą uwagę przywiązywały do ochrony i zarządzania zabytkami, w mniejszym stopniu zauważając rolę kultywatorów niematerialnej tradycji. Jak ta koncepcja wygląda w rzeczywistości można było się przekonać w Uniejowie.
Konferencja odbywała się w XIV-wiecznym Zamku Arcybiskupów Gnieźnieńskich w otoczeniu zabytkowego parku. Wśród uczestników i prelegentów byli przedstawiciele pobliskiej wsi Spycimierz, w której od 200 lat kultywowana jest tradycja układania kwiatowych dywanów na procesję Bożego Ciała. Ta piękna tradycja w 2021 r. została wpisana na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Materialna i niematerialna kultura wzajemnie się przenika tworząc wizerunek Gminy różnorodnej i dumnej ze swojej kultury.
Wyjątkowi prelegenci
Organizatorzy zaprosili prelegentów o dużym dorobku. O swoich tradycjach opowiadali przedstawiciele tradycji wpisanych na światową listę UNESCO, takich jak Szopkarstwo krakowskie, Sokolnictwo, Gra na skrzypcach w Kaustinen w Finlandii, Kultura korso, parady kwiatów i owoców w Niderlandach, Wielkie barkowe figury procesyjne, Polowanie na trufle i ich pozyskiwanie we Włoszech i oczywiście Kwiatowe dywany na procesję Bożego Ciała w Spycimierzu. Gościliśmy też znakomitych ekspertów, takich jak dr Lubica Volanska, przewodnicząca Panelu Ewaluacyjnego UNESCO, Joanna Cicha-Kuczyńska, radca ds. UNESCO w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Katarzyna Smyk, przewodnicząca Rady ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Wśród prelegentów byli też zarządzający kulturą w dużych miastach, takich jak Łódź, Gdańsk, Kraków. Opowiedzieli o zarządzaniu materialnym i niematerialnym dziedzictwem i wyzwaniach z tym związanych. Burmistrz Łęknicy Piotr Kuliniak podzielił się unikalnym doświadczeniem zarządzania dziedzictwem UNESCO na przykładzie Parku Mużakowskiego, który zajmuje pokaźną część Gminy Łęknica. O staraniach wejścia na Światową Listę UNESCO opowiedzieli dr. hab. Maciej Szymczyk, dyrektor Muzeum Papiernictwa i dr inż. arch. Marek Stępa z Urzędu Miasta Gdyni. Bardzo interesujący był ostatni panel „Wybrane przykłady niematerialnego dziedzictwa kulturowego i ich znaczenia dla samorządów”, w którym włodarze gmin i powiatów pokazali niezwykle interesujące tradycje kultywowane na ich terenie. Część z nich wpisana jest już na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a pozostali poczynili już krok, żeby taki wpis uzyskać.
Konferencja jest dowodem na to, że nawet niewielkie samorządy mogą poszczycić się wielkimi atrakcjami. Chcemy poznać lepiej własne dziedzictwo, by zachwycić innych naszą spuścizną – mówił w swoim wystąpieniu Zbigniew Ziemba, Wicemarszałek Województwa Łódzkiego.
Przestrzeń otwarta na dyskusję
Klimatyczne sale Zamku Arcybiskupów Gnieźnieńskich, duży taras restauracji i otaczający park sprzyjały dyskusjom i wymianie doświadczeń. Większość gości została do samego końca, by wysłuchać wszystkich prelekcji i wykorzystać każdą okazję do spotkania.
Ale to nie koniec rozmów w Uniejowie. Burmistrz Józef Kaczmarek w drugiej połowie roku zapowiedział organizację kolejnego wydarzenia. Zaproponował też zawiązanie sieci współpracy samorządowców, którym leży na sercu dbanie o dziedzictwo kulturowe. A więc do zobaczenia wkrótce w Uniejowie!
Andrzej Szoszkiewicz
