Finansowanie kosztów energii elektrycznej i budowy oświetlenia jest obowiązkiem prawnym jednostek samorządu. Z powodu wysokich cen energii coraz więcej gmin i miast decyduje się na czasowe wyłączenie oświetlenia lub rezygnuje z nocnego oświetlania zabytków.
Nie ulega wątpliwości, że odpowiednie oświetlenie miejsc publicznych, dróg i ulic zapewnia mieszkańcom komfort i jednocześnie stanowi dla nich istotny czynnik poczucia bezpieczeństwa. Jednak w obecnej sytuacji galopujących kosztów bieżącego utrzymania gminy, konieczne jest szukanie sposobów na ograniczenie wydatków budżetowych. Jednym z możliwych wyjść z trudnej sytuacji, wywołanej podwyżką cen za zużycie energii elektrycznej jest częściowe wygaszanie oświetlenia ulicznego. Z pewnymi ograniczeniami w tej materii najbliższych miesiącach muszą się liczyć również mieszkańcy gminy Uniejów.
Działania oszczędnościowe w zakresie oświetlenia publicznego na terenie miasta będą polegały na zredukowaniu mocy lamp ledowych, które należą do gminy. Wymienione oprawy są wyposażone w zasilacze umożliwiające redukcję strumienia światła. Przykładowo, przygaszenie tych lamp w nocy o jedną klasę oświetleniową niżej, spowoduje zmniejszenie zużycia energii elektrycznej o około 30%. Takie rozwiązanie funkcjonuje już od tygodnia m.in. na moście na drodze krajowej nr 72, na odcinku od ronda (na skrzyżowaniu ulic Bł. Bogumiła i Łęczyckiej) do ronda przy ApartHotelu Termy Uniejów. Nocą można przekonać się, że nieco zredukowana moc ledowych opraw nadal zapewnia oświetlenie i komfortowe, i bezpieczne, zarówno dla kierowców, jak i dla pieszych, a na pewno to rozwiązanie realnie obniży kolejne rachunki za prąd. Dodatkowo, na ulicach mniej uczęszczanych oraz w miejscach nieużywanych nocą (np. na bulwarach) część opraw zostanie wybiórczo wyłączona, tak by ograniczyć zagęszczenie źródeł światła.
W trybie oszczędnym będzie pracowało również nocne podświetlenie obiektów w Uniejowie. Inteligentny system zarządzania dynamiczną iluminacją mostu, Kolegiaty, Zamku Arcybiskupów Gnieźnieńskich wraz z elementami zabytkowego Parku Zamkowego pozwala dowolnie sterować sieciami w sumie ponad 400 ledowych punktów świetlnych.
Nie ulega wątpliwości, że najskuteczniejszym rozwiązaniem umożliwiającym oszczędzanie energii elektrycznej w długiej perspektywie jest wymiana źródeł światła na ledowe. Niestety, w chwili obecnej kompleksowa modernizacja całego oświetlenia nie jest możliwa. Na terenie gminy Uniejów mamy aktualnie około 1300 punktów świetlnych, z czego około 2/3 należy do samorządu. To nowa i zmodernizowana część oświetlenia ulic i przestrzeni publicznych, pracująca w całości w energooszczędnej technologii ledowej. Pozostałe 400 latarń, wraz z zasilającą je infrastrukturą (w tym około 180 szt. na terenie miasta) stanowi majątek Spółki Oświetlenie Uliczne i Drogowe Sp. z o.o. z Kalisza. Używanych przez konsorcjum opraw sodowych nie da się przyciemnić ani wyłączyć wybiórczo, dlatego jedynym sposobem na ograniczenie zużycia energii w sieci lamp należących do spółki pozostaje ich wygaszenie w godzinach nocnych, gdy ruch uliczny jest najmniejszy (pomiędzy godziną 23:00 i 5:00).
Przygotowując projekt „Budowy, przebudowy i modernizacji oświetlenia publicznego w Uniejowie”, musieliśmy zrezygnować z wymiany lamp na ulicach powiatowych – wyjaśnia Burmistrz Kaczmarek. – Brak dobrej woli ówczesnego starosty i blokowanie gminnych inwestycji budziło obawy samorządu o stratę całego projektu, na który pozyskaliśmy blisko 3 mln zł dofinansowania. Gdyby nie te przeszkody, dziś temat wydajnego, nowoczesnego i oszczędnego oświetlenia na obszarze całego Uniejowa mielibyśmy za sobą.
Mimo, że lamp zasilanych przez kaliską spółkę jest proporcjonalnie o połowę mniej, to właśnie ich działanie generuje dla gminy największe koszty. Dlaczego tak jest? Te latarnie są wyposażone w nieefektywne oprawy sodowe o mocy 250W. Ten sam efekt oświetlenia osiągamy na gminnej infrastrukturze używając lamp ledowych o mocy w przedziale 60-100W.
Nowe stawki na zakup energii elektrycznej dla zasilenia latarni (w ramach spółki) obowiązują od 1 lipca br. Aktualna stawka za 1 kWh zużytej energii wynosi 2,29 zł, co stanowi wzrost ceny w stosunku do pierwszego półrocza w tym roku o 200% (0,76 zł / kWh) i aż o 600% w porównaniu z rokiem ubiegłym (0,32 zł / kWh). Dla porównania, łączny koszt zużycia energii tylko w pierwszym półroczu 2022 roku osiągnął już pułap porównywalny z sumą zużycia energii za cały 2020 rok. (174 tys. zł za zużycie w okresie od stycznia do czerwca w 2022 r.; 179 tys. zł za zużycie energii w okresie od stycznia do grudnia w 2020 r.). To suma kosztów tylko za pierwsze półrocze, czyli jeszcze przed wprowadzoną obecnie podwyżką. Opłaty za trzeci kwartał 2022 r. będą już rozliczane po stawce 3 razy wyższej.
Należy w tym miejscu dodać, że koszt zużycia energii elektrycznej nie jest jedynym wydatkiem ponoszonym przez gminę na rzecz Spółki Oświetlenie Uliczne i Drogowe z Kalisza. Dochodzi do tego koszt utrzymania infrastruktury oraz stała, miesięczna opłata „abonamentowa”, ponoszona na rzecz spółki. W 2020 r. było to: 11,4 tys. zł, w 2021: 11.75 tys. zł, a obecnie 12,3 tys. zł. W ramach opłaty prowadzone są jedynie zaplanowane modernizacje sieci, za wszystkie niezbędne naprawy oraz bieżące usuwanie awarii oświetlenia, spółka wystawia gminie oddzielny rachunek. Tylko w pierwszym półroczu bieżącego roku gmina wydała z tego tytułu przeszło 106 tys. zł, natomiast aż 177 tys. zł w całym roku 2021 oraz 149,5 tys. zł w 2020 roku.
Zakładając, że wyżej wymienione koszty będą w najbliższym czasie najprawdopodobniej dalej rosnąć, samorząd szuka rozwiązań, które pozwolą całość oświetlenia ulicznego na terenie gminy objąć naszym systemem zasilania. Wiąże się to oczywiście z ogromnym nakładem na inwestycję w budowę gminnej infrastruktury oświetlenia wraz z siecią zasilania, w miejsce obecnej, stanowiącej majątek Spółki Oświetlenie Uliczne i Drogowe z Kalisza. Przy założeniu, że na terenie całej gminy byłoby to około 400 punktów świetlnych, to przy obecnych stawkach na rynku (minimum 16 tys. zł za kompletną budowę jednego takiego punktu) należy się liczyć z inwestycją rzędu 6-7 mln zł, co oczywiście bez wsparcia środkami zewnętrznymi jest dla budżetu gminy wydatkiem nie do udźwignięcia.
(MB)
