Uroczystości rozpoczęły się o godzinie 10:30 Mszą świętą w intencji ofiar Zbrodni Katyńskiej, koncelebrowaną przez ks. infułata Andrzeja Ziemieśkiewicza, ks. Piotra Siołkowskiego i ks. Józefa Seweryna.
Ks. Piotr Siołkowski rozpoczął mszę słowami, że w tym szczególnym dniu, kiedy wspominamy 85. rocznicę Zbrodni Katyńskiej, pragniemy wyrazić naszą głęboką pamięć i szacunek dla ofiar tej straszliwej zbrodni. To wydarzenie, które wstrząsnęło sercami wszystkich Polaków, przypomina nam o okrucieństwie totalitaryzmu i o konieczności zachowania pamięci o tych, którzy oddali życie za ojczyznę.
Dziś, w tym miejscu, gromadzimy się, aby uczcić ich pamięć, by nie zginęła ona w odmętach zapomnienia. Niech przykład bohaterów takich jak Leon Kaftan, Wacław Koźba, Wacław Ryś czy Antoni Paczesny nauczy nas miłości do ojczyzny, odwagi i prawdy. To losy tych ludzi, ich ofiara, stanowią dla nas wskazówkę, byśmy dbali o wolność i niepodległość naszego narodu, pielęgnowali pamięć o ich bohaterstwie.
Niech ta uroczystość będzie dla nas nie tylko wspomnieniem tragedii, ale także wezwaniem do pokoju, sprawiedliwości i prawdy. Módlmy się za dusze ofiar, za ich rodziny oraz za nas wszystkich.
Z pokorą i nadzieją powierzajmy te wspomnienia Bogu, aby nigdy więcej zło i totalitarne zbrodnie nie miały miejsca w naszym świecie. Niech słowo „pamięć” będzie dla nas zawsze wezwaniem do czujności, miłości i troski o naszą wspólnotę narodową.
Zamiast kazania uczniowie Szkoły Podstawowej w Wilamowie przedstawili informacje na temat zbrodni katyńskiej oraz przybliżyli sylwetki Leona Kaftana, Wacława Koźby, Wacława Rysia i Antoniego Paczesnego. W tle wyświetlana była prezentacja ze zdjęciami wymienionych ofiar.
„Nauczyciele, inżynierowie, duchowni czy działacze społeczni — byli to ludzie silnie związani z państwem polskim i polskością, w opinii Sowietów stanowiący zagrożenie dla nowych władz. Cały proces inwigilacji ofiar był dokładnie zaplanowany. Jeńców rozstrzeliwano w obozach NKWD w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, a także w więzieniach przejętych przez Sowietów na terenie Polski. Wiosną 1940 roku Związek Sowiecki wydał decyzję o wymordowaniu polskich więźniów.
W kwietniu i maju 1940 roku jeńców przewieziono do Katynia, Charkowa i Miednoje, gdzie zostali zamordowani strzałem w tył głowy i pochowani w masowych mogiłach. Łącznie w egzekucjach zginęło prawie 22 tysiące polskich oficerów i przedstawicieli inteligencji. Masowe groby zostały odkryte już w 1943 roku. Jednak komunistyczne władze Polski przez wiele lat fałszowały i ukrywały prawdę o tych zbrodniach, szerząc kłamstwo katyńskie, zgodnie z którym odpowiedzialność za mordy zrzucano na Niemców, a nie na Sowietów.
Dopiero po 1989 roku, po obaleniu władz komunistycznych, zaczęto oficjalnie mówić prawdę o losie polskich jeńców i ofiar. Dziś znamy prawdę o tej okrutnej zbrodni katyńskiej i nie możemy dopuścić, aby zapomniano o ich losie, szczególnie o bohaterach związanych z naszą małą ojczyzną: Leonie Kaftanie, Wacławie Rysiu, Wacławie Koźbie i Antoniu Paczesnym.
Leon Kaftan urodził się w 1914 roku w Cichmianie, w parafii Wilamów. W 1922 roku wstąpił do Policji Państwowej. W 1937 roku, po ukończeniu szkoły dla szeregowych Policji Państwowej, otrzymał dokumenty w Tarnopolu. Po napaści ZSRR na Polskę dostał się do sowieckiej niewoli i został osadzony w obozie w Ostaszkowie. W kwietniu 1940 roku przewieziono go do Kalininia, gdzie został zamordowany strzałem w tył głowy. Pochowany został w zbiorowej mogile na polskim cmentarzu wojennym w Miednoje.
Wacław Koźba, również policjant, urodził się w Wilamowie w 1903 roku. W 1927 roku wstąpił do Policji Państwowej. Podczas wojny pełnił służbę na Pasterniku Liskowie, niedaleko Kalisza. Na rozkaz władz ewakuował się na Kresy Wschodnie, gdzie trafił do sowieckiej niewoli i również został osadzony w obozie w Ostaszkowie. W kwietniu 1940 roku został przewieziony do Kalinina i zamordowany strzałem w głowę. Spoczywa w zbiorowej mogile na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje.
Kapitan Wacław Ryś, kolejna ofiara, urodził się w Cichmianie w 1906 roku. Uczęszczał do gimnazjum w Dąbiu i zdał maturę. W jesieni 1939 roku trafił do obozu w Starobielsku, skąd wiosną 1940 roku został przewieziony do Charkowa i zamordowany strzałem w tył głowy. Spoczywa na cmentarzu ofiar totalitaryzmu w Charkowie.
Podpułkownik Antoni Paczesny, także z Wilamowa, urodził się w 1886 roku. W latach 1897–1905 uczęszczał do gimnazjum w Kaliszu, skąd został karnie wydalony za udział w strajku szkolnym. Kontynuował naukę w gimnazjum filologicznym w Warszawie. Po uzyskaniu matury studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, uzyskując tytuł doktora nauk medycznych w 1919 roku. W 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego i pełnił funkcję lekarza wojskowego. Całe życie poświęcił walce o niepodległość i rozwój ojczyzny, a także działalności społecznej, m.in. organizując pomoc dla dzieci bezrobotnych mieszkańców Kalisza.
W sierpniu 1939 roku powierzono mu organizację szpitala wojskowego w Łodzi. Po wybuchu wojny ewakuował się na wschód, a po dostaniu się do sowieckiej niewoli został osadzony w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 roku, podobnie jak inni polscy jeńcy, został wywieziony do lasu katyńskiego i zamordowany strzałem w tył głowy. Spoczywa w zbiorowej mogile na polskim cmentarzu wojennym w Katyniu.
8 maja 2008 roku na placu przy naszym kościele, z inicjatywy członków rodziny Urszuli Urbaniak i Karola Kaczyńskiego, został uroczyście posadzony dom pamięci poświęcony podpułkownikowi Antoniemu Paczesnemu. Dziś zostanie odsłonięta tablica upamiętniająca tego wielkiego patriotę.
Po zakończeniu Mszy Świętej uczestnicy udali się na plac kościelny.
Uroczystości pod Dębem Pamięci rozpoczęły się od zagrania hymnu przez Szymona Pacześnego
Głos zabrała prezes Towarzystwa Przyjaciół Uniejowa — pani Urszula Urbaniak, która od 2008 roku jest koordynatorem corocznych działań na terenie gminy w ramach ogólnopolskiej akcji „Katyń… ocalić od zapomnienia”.
„Uczestnicy dzisiejszej uroczystości, Droga Młodzieży, spotykamy się w roku ogłoszonym Rokiem Polskich Bohaterów Katynia i innych miejsc październikowych. W kościele młodzież pięknie przybliżyła nam życiorysy lokalnych ofiar katyńskich, przypominając, czym jest i była zbrodnia katyńska oraz kłamstwo katyńskie. Przez ponad 50 lat nie wolno było mówić ani myśleć o Katyniu — tylko skrycie rodziny katyńskie zachowały w pamięci i sercach pamięć o tych, którzy nie powrócili. Dopiero w 1989 roku, kiedy ekshumowano mogiły katyńskie, ujawniono listy ofiar. Spośród nich udało się zidentyfikować 16 osób związanych z naszą gminą, przez miejsce urodzenia, pracę lub inne powiązania.
W 2008 roku Sejm ustanowił 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Od tego czasu trwa ogólnopolska akcja „Katyń… ocalić od zapomnienia”, w ramach której posadzone są dęby pamięci — żywe pomniki, które mają ich być ponad 22 tysiące, tyle ile ofiar katyńskich. W naszej gminie po raz pierwszy posadzono dąb upamiętniający Antoniego Paczesnego, wyhodowany z nasion poświęconych przez Jana Pawła II. Podobny dąb znajduje się na Placu Dębów Katyńskich w Uniejowie i upamiętnia lekarza Klemensa Bojakowskiego.
Dziś odsłaniamy nową tablicę granitową przy Dębie Pamięci, która zastąpiła starą, drewnianą, niszczącą się tablicę. Również dzięki staraniom księdza proboszcza mamy nowy, odrestaurowany napis na głazie upamiętniający cztery ofiary katyńskie. Fotografię prezentują harcerze. Cieszy nas obecność tak licznej młodzieży, której to wy będziecie kontynuować pamięć o bohaterach zbrodni katyńskiej. To wy, drodzy uczniowie, musicie pielęgnować i przekazywać tę pamięć kolejnym pokoleniom, by zło tej zbrodni nigdy się nie powtórzyło.
Następnie odczytana została uniejowska lista katyńska przez Igora Winkowskiego.
Część artystyczną przygotowały uczennice Szkoły Podstawowej w Wilamowie: Amelia Wrąbel zaśpiewa piosenkę „Cisza. Modlitwa katyńska”, a fragmenty wiersza Mariana Hemara „Katyń” zaprezentowali: Aleksandra Mruk, Marta Jarnot i Aleksandra Skiera. Wysłuchaliśmy także recytacji wiersza Józefa Krajewskiego „Czy ty, Ojczyzno…”, w wykonaniu Amelii Wrąbel, oraz utworu „Niepodległość” w wykonaniu Joanny Wrąbel.
Nastąpiło odsłonięcie nowej tablicy poświęconej ppłk. Antoniemu Paczesnemu, ufundowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, którego dokonali Karol Gadzinowski oraz Urszula Urbaniak. Również odnowiony obelisk, upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej z terenu naszej parafii, został odsłonięty przez pana Pawła Kałużnego (przedstawiciela rodziny kapitana Wacława Rysia) oraz ks. Piotra Siołkowskiego, który był inicjatorem jego odnowienia.
Następnie ks. Piotr Siołkowski poświęcił tablicę i obelisk, a delegacje złożony kwiaty. W imieniu rodzin pomordowanych — wiązankę złożyli Dorota Józefowicz, Karol Gadzinowski i Paweł Kałużny; wiceburmistrz Uniejowa — Mirosław Madajski wraz z radnym Krzysztofem Bielawskim, delegacja Towarzystwa Przyjaciół Uniejowa, ksiądz infułat Andrzej Ziemieśkiewicz wraz z przedstawicielami duchowieństwa, delegacja Szkoły Podstawowej w Wilamowie z panią dyrektor Sylwią Głowacką, Dyrektor Szkoły Podstawowej w Uniejowie – Piotr Kozłowski wraz z Dyrektor Miejskiego Przedszkola w Uniejowie – Edytą Miśkiewicz i druhną Barbarą Zwolińską z Hufca ZHP Uniejów; sołectwo Wilamów z sołtys Krystyną Maj oraz delegacja członków Towarzystwa Przyjaciół Dąbia.
Wiceburmistrz Mirosław Madajski podziękował na zakończenie uroczystości wszystkim za obecność i zaangażowanie w tak ważne wydarzenie, jakim było upamiętnienie ofiar zbrodni katyńskiej. Podkreślił, że dzisiejsza uroczystość przypomniała nam o bohaterach, których losy na zawsze wpisały się w historię narodową i lokalną. Podziękował młodzieży za piękne przybliżenie życiorysów ofiar, przypominając, jak ważne jest zachowanie pamięci i prawdy. Wyraził nadzieję, że młodzi ludzie będą kontynuować tę misję, przekazując wartości historyczne kolejnym pokoleniom. Podziękowania skierował także do gospodarzy i wszystkich, którzy przyczynili się do organizacji uroczystości, szczególnie do proboszcza ks. Piotra, Towarzystwa Przyjaciół Uniejowa i Szkoły Podstawowej w Wilamowie za opiekę nad miejscem pamięci i troskę o przekazywanie wartości historycznych.
Organizatorami uroczystości byli: Szkoła Podstawowa w Wilamowie, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa oraz parafia Wilamów. Uroczystości odbyły się pod patronatem Burmistrza Miasta Uniejów.
MP.
