Kolegiata przygotowuje się do kolejnych prac restauracyjno-konserwatorskich. Prace będą możliwe dzięki wsparciu w ramach programu „Łódzkie ratuje zabytki”.
Urząd Marszałkowski ogłosił właśnie wyniki konkursu „Łódzkie ratuje zabytki”. W tym roku zarząd Województwa Łódzkiego przeznaczył na ten cel rekordowe 13 mln. zł. Wśród zadań, które otrzymają dotację, znalazł się wniosek zgłoszony przez Parafię Uniejów pn. „Restauracja barokowego ołtarza bocznego pw. Matki Bożej Różańcowej z 1680 r.”
Barokowy ołtarz znajduje się po lewej stronie nawy głównej. W jego centrum, w bogato dekorowanej snycerką ramie znajduje się obraz z przedstawieniem Matki Boskiej Różańcowej w srebrnej sukience. W 2022 r. przeprowadzono prace restauratorskie właśnie przy owej srebrnej sukience. Odzyskała ona swój pierwotny blask, wykonano złocenia i srebrzenia, a sam obraz oczyszczono z zabrudzeń powierzchniowych. Koszt renowacji obrazu wyniósł 21 tys. zł., a Starostwo Powiatowe w Poddębicach przekazało na ten cel 15 tys. zł, resztę kwoty zapłaciła parafia.
Tym razem, dzięki przyznanym środkom, możliwa będzie renowacja całego ołtarzu.
Niestety, długoletnie doświadczenie w konserwacji i restauracji obiektów drewnianych z tejże kolegiaty pozwala przypuszczać, ponad wszelką wątpliwość, iż stan zachowania oryginalnej substancji ołtarza po usunięciu wtórnych nawarstwień będzie bardzo zły – mówi Monika Bystrońska-Kunat, właścicielka łódzkiej pracowni Stacco Art, która od wielu lat współpracuje z parafią Uniejów i w swoim dorobku ma już wiele realizacji konserwatorskich w kolegiacie uniejowskiej.
Obecny stan ołtarza
Pierwotna polichromia ołtarza widoczna jest w wykonanych przed laty odkrywkach, najprawdopodobniej możliwa do odsłonięcia i uzupełnienia w ubytkach. W odkrywkach stwierdzono różnorodność opracowań powierzchni i różny stopień ich zachowania. Aktualnie eksponowane złocenia są wtórne. Kolorystyka ołtarza utrzymana jest w jasnych odcieniach i złocie. W obecnym stanie wartość estetyczna i ekspozycyjna zabytku jest ograniczona. Na stan zachowania ołtarza wpłynęły negatywnie nieprofesjonalne zabiegi odświeżające, jak również warunki ekspozycji obiektu. Niefachowo przeprowadzane prace malarskie i pozłotnicze doprowadziły do zniekształcenia detalu snycerskiego. Szpachlówki i farba nakładane były nieprecyzyjnie, miejscami tworząc zacieki lub gromadząc się w zagłębieniach. Warstwy zaprawy i wymalowań są wykruszone, odspojone od podłoża, widoczne są ubytki drewna. Są one głównie wynikiem uszkodzeń mechanicznych i rozluźnienia łączeń konstrukcyjnych drewna. Karnacje rzeźb z nieudolną, naturalistyczną polichromią zakłócają znacznie odbiór estetyczny i artystyczny zabytkowych obiektów. Detale rzeźbiarskie są pociemniałe oraz skorodowane. Wtórna warstwa malarska jest zabrudzona powierzchniowo, z ubytkami.
Archiwalne zdjęcia pokazują, że ołtarz ulegał nielicznym przekształceniom. Zmieniono np. układ rzeźb aniołów. Przełożono je pomiędzy ołtarzami bocznymi. Większe anioły są późniejsze, podobnie jak figura św. Dominika w zwieńczeniu. Zachowana pierwotna polichromia tzw. marmoryzacja pochodzi z 1846 r. Jest spójna w każdym elemencie ołtarza. Natomiast sam ołtarz datowany jest na 1680 r. Zatem pierwotnie był eksponowany w innej kolorystyce. Niestety poprzednia polichromia nie zachowała się.
Celem zabiegów konserwatorskich jest odsłonięcie, wzmocnienie oraz zabezpieczenie substancji zabytkowej. Dzięki temu będziemy mogli przywrócić pierwotny wygląd obiektu zgodnie ze sztuką konserwatorską, jego wartość historyczną, artystyczną i estetyczną – dodaje pani Bystrońska -Kunat.
Na prace restauratorskie parafia pozyskała 150 tys. zł, czyli maksymalną kwotę, o jaką można było wnioskować w ramach konkursu.
Bardzo się cieszymy z informacji o przyznanym dofinansowaniu. Od wielu lat systematycznie zabiegamy o to, aby przywrócić kolegiacie jej blask. Dlatego bardzo dziękuję Zarządowi Województwa Łódzkiego za dotację, dzięki przyznanym środkom będziemy mogli zrealizować kolejne przedsięwzięcie – podkreśla ks. Infułat Andrzej Ziemieśkiewicz.
Całkowity koszt prac remontowych przy ołtarzu oszacowany jest na kwotę ponad 400 tys. zł.
A.Ow.
