W ostatni piątek, 23 września, w siedzibie Biblioteki w Uniejowie odbyły się warsztaty na temat programów edukacyjnych, w których wzięli udział mieszkańcy parafii Spycimierz oraz pracownicy Urzędu Miasta w Uniejowie. Jest to kontynuacja projektu pn. „Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu w kontekście krajobrazu kulturowo-przyrodniczego”, który pod koniec czerwca ubiegłego roku zainaugurowano w formule hybrydowej.
Spotkanie o godz. 12⁰⁰ otworzyła Beata Szymczak, dyrektor MGBP w Uniejowie, witając prowadzących warsztaty: prof. Katarzynę Smyk dr Jędrzeja Kałużnego oraz Andrzeja Szoszkiewicza, a także zaproszonych gości: burmistrza Józefa Kaczmarka, jego zastępcę Mirosława Madajskiego, Annę Pająk – Kowalską i Beatę Czyszek z urzędu miasta oraz parafian ze Spycimierza: Marię Pełkę i Franciszka Górkę ze Stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało”, radną Jolantę Ilską i sołtysa Stanisława Pełkę.
Porządek pierwszych warsztatów (w kolejny piątek 30.09, w siedzibie biblioteki w Uniejowie oraz w strażnicy OSP w Spycimierzu odbędą się drugie warsztaty oraz konsultacje społeczne) dotyczył w dużej mierze założeń funkcjonowania powstającego obecnie Centrum „Spycimierskie Boże Ciało”, w tym m.in.: podstaw programu edukacyjnego oraz przygotowanej dla instytucji identyfikacji wizualnej. Podczas prezentacji i w późniejszej dyskusji omówiono ponadto stan zbiorów gromadzonych w „Spycimierskim Archiwum Społecznym (SAS)” i koncepcję ścieżki edukacyjnej w Spycimierzu.
Centrum w budowie
Wznoszony obecnie budynek jest koncepcją dr. hab. Bartosza Hungera, wykładowcy ASP z Łodzi. Bryłą nawiązuje do sąsiedniej zabudowy i kościoła, uwzględniając funkcje wystawiennicze, edukacyjne oraz wideokonferencyjne. Wewnątrz piętrowego budynku zaprojektowano przestrzenie ekspozycyjno – muzealne z 3 wystawami stałymi o charakterze multimedialnym, ze strefami edukacyjnymi, salami warsztatowymi i konferencyjnymi. Tworzą one kompleks wystawienniczy dający narzędzia do przeprowadzania ciekawych działań interdyscyplinarnych.
Na dwóch poziomach budynku zaplanowano następujące pomieszczenia wystawiennicze wraz z aranżacją nawiązującą do prezentowanej w nich tematyki:
- wystawa o korzeniach infiorat w Watykanie oraz miejsce na wystawy czasowe (parter, hol)
- sala procesyjna – główna wystawa stała: tradycja kwietnych dywanów w Spycimierzu, z rekonstrukcją jej przebiegu oraz wybrane tradycje infiorat na świecie (parter);
- sala wystawy o tradycjach dziedzictwa niematerialnego w Polsce (parter);
- sala konferencyjna z wystawą archeologiczną (parter);
- sala warsztatowa – do przeprowadzania zajęć i lekcji edukacyjnych (piętro);
- sala edukacyjna wideotransmisyjna (piętro);
- ponadto, obiekt zaoferuje możliwość nabycia pamiątek ze Spycimierza, przygotowanych w oparciu o tradycyjne produkty regionalne oraz zweryfikowane produkty turystyczne związane z regionem, a także innymi tradycjami prezentowanymi na wystawach;
- stworzenie zaplecza gastronomicznego, ze specjalnie wybranymi potrawami, będzie kontynuacją działań gminy w zakresie poszukiwania, ochrony i promocji lokalnych tradycji kulinarnych;
Obiekt będzie unikalnym miejscem w skali międzynarodowej, poświęconym społecznościom kultywującym różnorodne wartości, zwyczaje i idee. Inwestycja zbiega się w czasie z ogłoszeniem decyzji o wpisie tradycji kwiatowych dywanów na procesję Bożego Ciała na światową listę UNESCO i docelowo ma zachęcić gości do przyjazdu do Spycimierza przez cały rok.
Spycimierskie Archiwum Społeczne
Z ideą utworzenia SAS oraz zasadami archiwizacji jego treści Depozytariusze Tradycji zapoznali się podczas ubiegłorocznych warsztatów, poprowadzonych przez dr Arkadiusza Jełowickiego z Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Archiwum będzie stanowiło bazę wiedzy o historii spycimierskiej tradycji, a w ujęciu materialnym – zbiory muzealne powstającego obecnie Centrum „Spycimierskie Boże Ciało”.
Czym jest SAS? Archiwum społeczne to organizacja, nie będąca częścią państwowych archiwów, której głównym celem jest stworzenie skarbca lokalnych tradycji i historii. Cechuje się społecznym i bezinteresownym wsparciem lokalnych wspólnot, najczęściej korzysta z pomocy samorządów lub lokalnych instytucji kulturalnych.
Na ten moment, jest to najobszerniejszy zbiór materiałów, opisujących historię Spycimierza, parafii, układania dywanów kwiatowych, a także położonego w bliskim sąsiedztwie grodziska. Zdigitalizowane materiały (fotografie, skany dokumentów oraz kronik parafialnych, mapy, publikacje, nagrania audio), pochodzące z zasobów Parafii Spycimierz i prywatnych zbiorów, są na bieżąco dodawane do wirtualnego ARCHIWUM i udostępnione w Portalu Spycimierskim.
Ścieżka edukacyjna w Spycimierzu
W ramach zadania zaplanowano utworzenie ścieżki przybliżającej historię i dziedzictwo kulturowe oraz przyrodnicze. Zaangażowani w opracowanie koncepcji historycy – regionaliści, wyznaczyli w Spycimierzu miejsca o kluczowym znaczeniu dla jego dziejów i kultywowania tradycji układania kwietnych dywanów, które następnie zostaną opisane i oznakowane tablicami.
W projekcie założono wykonanie dwóch rodzajów tablic. Trzy większe – informacyjne, zostaną zamontowane przy: kościele parafialnym (opis dziejów wsi i tradycji układania kwiatowych dywanów), strażnicy (historia, bieżąca działalność i osiągnięcia miejscowej jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej i Orkiestry Dętej, składających się na asystę procesji eucharystycznej podczas obchodów Bożego Ciała) oraz w sąsiedztwie łąki kwiatowej (opis charakterystycznych roślin występujących w Spycimierzu, w tym kwiatów najczęściej używanych do układania dywanów). Drugi rodzaj tablic to 12 plansz przybliżających zagadnienia historyczne: Kościół Galla – najstarsze kościoły; zegar słoneczny; gród kasztelański i kasztelanowie spycimierscy; kamień opoka; ołtarze na trasie procesji tzw. kapliczki: św. Julianny, św. Barbary, św. Antoniego i św. Krzyża; cmentarze prehistoryczne i nowe; bunkier z II wojny światowej; miody i produkty naturalne oraz siekiernik – stawy oraz dawny trakt. Rozszerzone opisy historyczne wraz mapą i zdjęciami zostaną umieszczone w Portalu Spycimierskim w formie wirtualnej, co umożliwi ciągły dostęp do cennej wiedzy o Spycimierzu.
Ponadto, planowane są dwa witacze na wjazdach do Spycimierza. Konstrukcje w formie symbolicznej bramy nawiązywać będą do łuków triumfalnych z okresu napoleońskiego. Wiąże się to z prawdopodobną genezą tradycji układania kwiatowych dywanów w Spycimierzu, która wskazuje, że tradycja narodziła się wraz z powrotem żołnierzy służących w armii Napoleona do swoich domów we wsi. Na ich cześć ustawiano bramy, a drogę usypywano kwiatami. Na witaczu umieszczone zostaną elementy graficzne nawiązujące do historii wsi i jej dziedzictwa kulturowego.
Kolejne spotkanie w piątek 30.09
Drugie warsztaty na temat markowego produktu turystyki zrównoważonej odbędą się w Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Uniejowie w najbliższy piątek, 30 września o godz. 13⁰⁰. Poprowadzi je prof. Bogdan Włodarczyk z zespołem. Jeszcze tego samego dnia, ale już w sali OSP w Spycimierzu, na godz. 18⁰⁰ zaplanowano konsultacje społeczne na temat programów edukacyjnych, wdrażania produktu turystyki zrównoważonej oraz identyfikacji wizualnej Centrum „Spycimierskie Boże Ciało”. W gronie prowadzących – wraz z Profesorem Włodarczykiem – znajdą się dodatkowo: dr Jędrzej Kałużny i Andrzej Szoszkiewicz.
(MB)
Warsztaty i konsultacje odbywają się w ramach projektu: „Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu w kontekście krajobrazu kulturowo-przyrodniczego”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
